نحوه فرمت کردن هارد، مموری، کامپیوتر و… بدون بازگشت اطلاعات | جلوگیری از ریکاوری هارد

زمان مطالعه ۹ دقیقه

از ما به عنوان مرکز بازیابی اطلاعات سوال می‌شود که چگونه اطلاعات هارد را پاک کنیم طوری که دیگر قابل ریکاوری نباشد؟ در این مقاله می‌خواهیم به این سوال پاسخ دهیم..

در این مقاله، به طور کامل نحوه فرمت کردن هارد بدون بازگشت اطلاعات را در ویندوز ۱۰، ۸ و ۷ توضیح خواهیم داد. وقتی که می‌خواهید هارد خود را عوض کنید یا کامپیوتر خود را بفروشید باید فایل‌های خصوصی خود را از روی هارد پاک کنید، اما این اطلاعات پاک شده با استفاده از ابزارهای بازیابی اطلاعات به راحتی قابل برگشت هستند. در حالتی که می‌خواهید اطلاعات خود را بدون برگشتن حذف کنید باید یکی از روش‌هایی که در ادامه توضیح خواهیم داد، بکار بگیرید تا از اطلاعات شخصیتان محافظت کنید.

بررسی اجمالی پاک کردن اطلاعات از هارد دیسک

اکثر کاربرانی که قصد دارند سیستم خود را ارتقاء دهند هارد دیسک خود را فرمت می‌کنند یا برخی اطلاعات آن را پاک می‌کنند تا اطلاعات شخصی و حساسشان را پاک کنند و از سرقت اطلاعاتشان جلوگیری کنند. اما واقعیت این است که پاک کردن فایل‌ها با استفاده از Shift+Delete اطلاعات را به طور دائم پاک نمی‌کند و اطلاعات شما به راحتی توسط ابزارهای بازیابی اطلاعات قابل ریکاوری هستند.

حتی فرمت کردن ساده هارد دیسک به طور کامل اطلاعات را پاک نمی‌کند. اگرچه سیستم عامل‌ها داده‌ها و اطلاعات حذف شده یا فرمت شده را نمایش نمی‌دهند و درایو را به صورت خالی می‌بینید اما با استفاده از ابزارهای بازیابی اطلاعات این اطلاعات پاک شده قابل برگشت هستند. اما نحوه فرمت کردن هارد بدون برگشتن اطلاعات چگونه است؟

چرا با حذف و فرمت کردن، اطلاعات هارد دیسک پاک نمی‌شود؟

هارد دیسک نوعی دستگاه ذخیره سازی است که از آن برای ذخیره اطلاعات دیجیتال استفاده می‌شود. فایل‌ها روی سطح مغناطیسی و چرخشی پلاترهای هارد ذخیره می‌شود. هنگام خواندن یا نوشتن اطلاعات، محتوای مغناطیسی سطح پلاتر به ۱ یا ۰ تغییر پیدا می‌کند. بدین ترتیب تمام اطلاعات موجود در هارد دیسک به شکل باینری ذخیره می‌شود.

به طور مثال، هنگامی که سیستم اطلاعاتی مانند عکس، موسیقی و غیره را در هارد دیسک ذخیره می‌کنید سطرهای صفر و یک روی پلاتر ذخیره می‌شود. وقتی که یک فایل پاک می‌شود این یک ها و صفرها بدون تغییر باقی می‌مانند و تنها اشاره‌گری که به این فایل‌ها اشاره دارند پاک خواهد شد.

بنابراین ریکاوری فایل‌های پاک شده قبل از اینکه اطلاعات رونویسی یا خراب شوند قابل انجام است. فرمت کردن یا پارتیشن بندی هارد نیز به همین روال است و این درست مانند این است که فهرست یک کتاب پاره شود اما فصل‌ها و محتوای کتاب سالم باقی بماند.

قبل از فرمت کردن هارد بدون بازگشت اطلاعات چه کاری باید انجام دهیم؟

قبل از فرمت کردن هارد بدون بازگشت اطلاعات باید اقدامات زیر را انجام دهید تا مطمئن شوید مشکلات بیشتری برای شما ایجاد نمی‌شود:

• نرم‌افزارهای پاک کننده هارد را دانلود و نصب کنید. اگر قصد دارید تمام اطلاعات سیستم را پاک کنید باید مطمئن شوید که این نرم‌افزار روی یک درایو قابل بوت نصب شده است.
• اگر می‌خواهید اطلاعات هارد را به طور دائمی پاک کنید باید مطمئن شوید که باتری لپ‌تاپ شما به اندازه کافی شارژ شده است و یا کامپیوتر به برق متصل است. در حین پاک کردن اطلاعات قطع شدن برق می‌تواند فاجعه به بار بیاورد.
• از اطلاعات خود بکاپ بگیرید. ممکن است شما بخواهید اطلاعات خود را به هارد دیگری منتقل کنید و اطلاعات هارد فعلی‌تان را پاک یا فرمت کنید.
• شماره سریال برنامه‌ها را ذخیره یا حفظ کنید. بعد از پاک کردن اطلاعات شما باید برنامه‌های خریداری شده خود را روی هارد جدید نصب کنید برای همین باید شماره سریال برنامه‌ها را ذخیره کنید تا بتوانید بعدا از آن‌ها استفاده کنید.
• درایورها را دانلود کنید. اگر قصد دارید بعدا روی هارد دیسکی که کاملا اطلاعات آن پاک شده است سیستم عامل نصب کنید ممکن است به درایورهای مورد نیاز سیستم عامل احتیاج پیدا کنید. شما می‌توانید به وب سایت رسمی سیستم خود بروید و آخرین نسخه درایور را دانلود کنید.

هنگامی که همه چیز آماده شد می‌توانید شروع به پاک کردن هارد دیسک اینترنال یا اکسترنال خود کنید.

روش ۱ – نحوه فرمت کردن هارد بدون برگشتن اطلاعات با ریست کردن کامپیوتر

در این روش برای فرمت کردن هارد بدون برگشتن اطلاعات به این صورت عمل می‌کنیم که منوی Start را کلیک و Settings را انتخاب می‌کنیم. در پنجره تنظیمات گزینه Update & Security را کلیک و از سمت چپ گزینه Recovery را انتخاب و بعد در زیر قسمت Reset this PC دکمه Started را کلیک کنید. برای پاک کردن تمام فایل‌های شخصی، برنامه‌ها و تنظیمات خود گزینه Remove everything را انتخاب کنید.

در پنجره بعد از شما سوال می‌شود که آیا درایوها هم پاک شوند؟ شما گزینه Remove files and clean the drive را انتخاب کنید. فرآیند فرمت کردن اطلاعات هارد ممکن است کمی طول بکشد اما مطمئن باشید که دیگر اطلاعات قابل ریکاوری نخواهند بود.

به ترتیب دکمه‌های Next و Reset را کلیک کنید تا فرآیند کامل شوند.

روش ۲ –  نحوه فرمت کردن اطلاعات هارد اکسترنال برای همیشه با استفاده از نرم افزار

همانطور که اشاره کردیم یکی از روش‌های فرمت کردن دائمی اطلاعات هارد اکسترنال، استفاده از نرم‌افزار است. که اطلاعات ۰ و ۱ هارد را با اطلاعات تصادفی یا ۰ جایگذاری می‌کند. یکی از برنامه‌هایی که برای این کار می‌توانید استفاده کنید برنامه رایگان DiskGenius است که برای همیشه اطلاعات هارد را پاک می‌کند. علاوه‌براین، یک برنامه مدیریت پارتیشن بندی رایگان است که شما را قادر به تغییر اندازه پارتیشن‌ها، تعمیر بخش‌های بدسکتور، بکاپ‌گیری و غیره می‌کند. در مقاله آموزش پارتیشن بندی هارد راجع به نحوه پارتیشن بندی هارد صحبت کرده‌ایم.

برای پاک کردن فلش مموری، کارت SD یا هارد اکسترنال، آن‌ را به سیستم وصل کنید و مطمئن شوید که سیستم عامل ویندوز این دستگاه را تشخیص می‌دهد. برنامه DiskGenius را نصب کنید، در اینترفیس برنامه شما می‌توانید دستگاه را ببینید. هارد اکسترنال، کارت SD، فلش مموری یا هر دستگاه دیگری که می‌خواهید اطلاعات آن را فرمت کنید، انتخاب و از منوی Tools گزینه Erase Sectors را کلیک کنید.

در پنجره بعدی مشخص کنید که قصد دارید اطلاعات روی هارد اکسترنال یا فلش مموری با چه داده‌هایی پر شود. به طور مثال ۰۰ یا Random Data را انتخاب کنید و روی دکمه Erase کلیک کنید.

 از آنجا که این فرآیند، باعث پاک شدن اطلاعات برای همیشه می‌شود مطمئن شوید که از اطلاعات مهم‌تان بکاپ گرفته‌اید. برنامه شروع به پاک کردن و فرمت کردن اطلاعات درایو انتخاب شده می‌کند، اگر ظرفیت درایو شما زیاد باشد ممکن است این فرآیند کمی زمانبر باشد.

فرمت کردن دائمی اطلاعات هارد اینترنال:

اما اگر قصد دارید هارد اصلی یا اینترنال سیستم خود را فرمت کنید، برنامه را باز کنید و از منوی File گزینه Reboot to DiskGenius WinPE version را انتخاب کنید. چند دقیقه طول می‌کشد تا اطلاعات بوت شود پس صبر کنید تا فرآیند کامل شود.

بعد از اینکه فرآیند کامل شد شما باید سیستم خود را ری‌استارت کنید. در پنجره ای که به شما نمایش داده می‌شود دکمه OK را کلیک کنید تا سیستم Restart شود.

حالا برنامه DiskGenius WinPE را باز کنید و هارد اصلی سیستم خود را انتخاب و از منوی Tools گزینه Erase Sectors را کلیک کنید. دکمه Erase را انتخاب کنید تا اطلاعات هاردتان فرمت شود. بعد از تمام شدن این مراحل سیستم بوت نمی‌شود چون اطلاعات پاک شده است.

اما اگر قصد دارید یک یا چند فایل یا پوشه خود را به طور دائم فرمت کنید به این صورت عمل می کنیم. برنامه DiskGenius را باز کنید و فایل‌هایی که می‌خواهید به طور دائمی پاک کنید را انتخاب و روی آن کلیک راست کنید و گزینه Delete Files Permanently را انتخاب کنید.

در پنجره Permanently Delete مشخص کنید که اطلاعات هارد شما با چه داده‌هایی پر شود. بعد دکمه Permanently Delete و سپس دکمه Delete را انتخاب کنید.

راه دیگری که می‌توانید اطلاعات خود را برای همیشه نابود کنید این است که با یک چکش هارد خود را خورد کنید یا آن را در آتش بسوزانید.  😀

ازبین بردن اطلاعات با استفاده از نرم‌افزار

در این روش ما برنامه HDD Low level format را پیشنهاد می‌کنیم، هم حجم پایین و نصب آسانی دارد و کار کردن با آن بسیار راحت است در عکس‌های زیر مراحلی که برای پاک کردن داده‌های یک هارد باید انجام بدید را مشاهده می‌کنید.

پاک کردن یک فایل یا اطلاعات مشخصی بدون ازبین بردن کل اطلاعات

قبل از اینکه بخواهیم بریم سراغ نحوه ازبین بردن اطلاعات دیوایس‌های بعدی بپردازیم، اجازه دهید یک سناریو احتمالی را باهم بررسی کنیم. تصور کنید شما بخواهید تنها یک فایل را از هاردتون، مموری یا یو اس بی ازبین ببرید. برای این کار دوتا گزینه پیش رو دارید که یکی از آن‌ها با استفاده از دستگاه‌های پیشرفته بازیابی و مدیریت داده مثل PC3000 و MRT صورت بگیرد و مسلما این راه برای عموم اصلا مناسب نیست بنابراین در این رابطه این مورد صحبت نمی‌‌کنیم.

تنها راهکاری که برای عموم قابل اجراس به این شکل است که ابتدا اطلاعات داخل دیوایستان (هارد، یو اس بی و…) را جای دیگری کپی می‌‌کنید و دیوایستان را لولول فرمت می‌کنید سپس اطلاعاتی که جای دیگر کپی کردید بجز آن فایل‌هایی که می‌‌خواهید نباشد به دیوایس منتقل نمایید.

امیدوارم تونسته باشم منظورمو برسونم، میدونم ممکنه این نکته خیلی پیش و پا افتاده باشد ولی خیلی از افراد به ذهشون خطور هم نمی‌کنه همچین کاری کنند!

نحوه پاک کردن اطلاعات گوشی برای همیشه (ازبین بردن اطلاعات موبایل)

الان اکثر افراد حداقل یک گوشی هوشمند دارند و در زمانی که می‌خواهند اطلاعات روی آنرا برای همیشه حذف کنند، بازگشت به تنظیمات کارخانه می‌تواند یک راه حل مناسب و موثر باشد.

دستورالعملی پیشنهادی برای از بین بردن اطلاعات در سازمان‌ها 

سازمان‌ها هر روز میزان بسیار بالایی از داده را تولید می‌کنند. برای اطمینان از حفاظت از داده‌ها، این سازمان‌ها باید دسته‌بندی آن‌ها برحسب محرمانه بودن آن‌ها بپردازند تا در زمان نیاز با توجه به این امر در جهت حذف امن آن‌ها در زمانی که دیگر به آن‌ها نیاز ندارند اقدام کنند.

گزارشی که توسط سازمان ملی استاندارد و فناوری آمریکا در NIST 800-88 منتشر شد، یک سند دولتی است که راهنمایی  را برای پاک کردن داده‌ها از مدیا و مکان‌های ذخیره‌ی الکترونیکی فراهم می‌کند. هدف از این راهنمایی‌ها اطمینان از این است که سازمان‌ها به طور موثر اطلاعات ذخیره‌شده را با رعایت اصول مربوطه پاک می‌کنند به طوری که پس از پاک کردن داده در زمان پایان عمر ابزار ذخیره دیگر امکان بازیابی آن‌ها وجود نداشته باشد.

پاک کردن داده‌ها در چه سطوحی انجام می‌شوند؟

براساس سند منتشر شده، هر سازمانی باید اطلاعات مورد نظر را با سطح محرمانگی داده‌های روی آن لیبل‌گذاری کند و براساس آن نسبت به پاک کردن داده‌های آن در صورت نیاز اقدام کند. اصول این کار هم با استفاده از فناوری‌های برپایه‌ی میدان مغناطیسی، مبتنی بر فلش، یا روش‌های دیگر می‌باشد. این سند هم چنین دیوایس‌های همراه، سرورها، و حتی فناوری‌هایی را که هنوز به کار گرفته نشده‌اند را در برمی‌گیرد.

NIST 800-88 یکی از پراستفاده‌ترین استاندارد‌های پاک کردن داده در جهان است که توسط دولت فدرال ایلات متحده الزامی اعلام شده است و استفاده از آن در بسیاری از سازمان‌ها و بخش‌های خصوصی هم رواج یافته است.

دسته بندی‌های موجود بر‌اساس NIST 800 – ۸۸ به صورت زیر است:

• Clean: که از تکنیک‌های منطقی برای از بین بردن و پاکسازی مکان‌های ذخیره برای حفاظت از آن‌ها در برابر روش‌های ابتدایی بازیابی داده استفاده می‌کند. به طور معمول این سطح با استفاده از استاندارد‌های مربوط به خواندن و نوشتن داده روی دیوایس‌های ذخیره مانند بازنویسی داده‌های جدید یا ریست دیوایس برای پاک کردن داده‌های روی آن استفاده می کند. هم چنین بازگشت به تنظیمات کارخانه هم در این سطح (در زمانی که بازنویسی امکان ندارد) برای پاک کردن داده مورد استفاده قرار می‌گیرد.
• Purge : این گزینه از تکنیک‌های منطقی یا فیزیکی برای هدف دادن داده‌ی مورد نظر به منظور غیرممکن کردن بازیابی آن بهره میبرد که از تکنیکهای آزمایشگاهی بسیار پیشرفته برای پاک کردن داده استفاده می‌شود.
•  destroy: در این حالت اطلاعات هدف با استفاده از روش‌های کاملا آزمایش شده، داده‌های موجود بر روی دیوایس ذخیره را به نحوی از بین می‌برد که دیگر امکان استفاده از آن دیوایس برای ذخیره‌ی داده هم ممکن نباشد.

روش مورد استفاده را با مدیا تطبیق دهید و چند بار آن را بررسی کنید.

بخش دیگری که دارای اهمیت زیاد در NIST 800- 88 می‌باشد، توصیه به بررسی همه‌ی روش‌های حذف داده که توسط سازمان انجام شده است می‌باشد.

“بررسی اطلاعات انتخاب شده و نابود کردن آن‌ها یک قدم اساسی در حفظ محرمانگی است. دو نوع بررسی باید صورت پذیرد. اول باید بررسی در دوره‌ی حذف شدن به خوبی صورت پذیرد. دوم باید یک نفر به بررسی نمونه‌ای از بین زیر مجموعه‌ای از بین مدیاها نموده و صحت پاک شدن را تایید کند. اگر امکان دارد نمونه برداری باید توسط افرادی انجام شود که جزو پرسنل پاک سازی داده ها نبوده‌اند.” NIST SP 800-88, Rev.1, “Information Sanitization and Decision Making.”

NIST مشخصه‌هایی را برای بررسی با توجه به نوع مدیا و سایز نمونه‌ها داده است. راهنمایی‌ها دو گزینه را برای بررسی توصیه نموده‌اند:

• بررسی در مورد تمام اطلاعات مورد استفاده در پاک کردن انجام شده است (در مورد نابود کردن مدیاها قابل اعمال نیست).
• بررسی نمونه‌های انتخابی از بین مدیاها برای اطمینان از عدم امکان بازیابی داده

بررسی مدیاها و دیوایس‌های ذخیره از قسمت‌های اساسی پروسه‌ی پاکسازی داده‌ها است. بدون بررسی در واقع سازمان از روش‌های ناقص برای حذف داده‌ها استفاده می‌کند که داده را در معرض خطر قرار می‌دهد. برای همین پاکسازی با استفاده از clear ،purge و destroy به خودی خود نمی‌تواند به طور کامل استاندارد حذف داده‌ها را اجرا کند.

بررسی روش‌های حذف داده

برای سازمان‌ها در بخش‌های بزرگ صنعتی، اثبات موثر بودن پاک سازی داده یک امر مهم است تا بتوان نیازمندی‌های راهنمایی‌ها و استانداردهای امنیتی را بر آورده کند. اثبات حذف درست داده با در نظر گرفتن NIST 1800-88 و در نظر گرفتن تمام جزئیات آن امکان پذیر است. گواهی‌های موجود در فرم‌های نرم‌افزاری و سخت‌افزاری، عدم بازیابی داده‌های پاک شده را تایید می‌کند. تاییدیه‌ها به طور معمول موارد زیر را لیست می‌کنند:

• شماره سریال دیوایس ذخیره‌ی داده
• روش حذف داده (clear ، purge و destroy)
• روش مورد استفاده (degauss, software, overwrite)/(بازنویسی، نرم افزاری، مغناطیسی)

به خاطر داشته باشید که DELETE به معنای حذف کامل داده نیست

ما قبل از این اشاره کردیم که بین حذف کردن و پاک شدن داده تفاوت وجود دارد. اگر سازمان‌ها در این زمینه دچار سردرگمی شوند و تفاوت این دو را از هم ندانند می‌توانند خود را در برابر از دست دادن داده‌های خود آسیب پذیر کنند. این امر می‌تواند برای آن‌ها جریمه‌هایی را هم در بر داشته باشد. برای این که استفاده از روش درست در سازمان خود مطمئن باشید، باید از نرم‌افزارهای پاک سازی داده و یا ابزار سخت افزاری به این منظور استفاده کنید تا داده‌ها و اطلاعات حساس شما در دست افراد دیگر قرار نگیرد

 

سخن آخر:

در مقاله امروز ایران هارد، ما چند روش فرمت کردن دستگاه های مختلف بدون بازگشت اطلاعات را به شما آموزش دادیم، با استفاده از این روش‌ها می‌توانید مطمئن شوید که اطلاعاتتان به طور دائم فرمت شده است و قابل ریکاوری نیست، بنابراین توصیه می‌کنیم که قبل از استفاده از این راهکارها از اطلاعات مهم خود بکاپ بگیرید.

اگر شما راه حل‌های بهتر می‌شناسید یا هر گونه سوال در رابطه با فرمت کردن دائمی اطلاعات هارد دارید می‌توانید با ایران هارد تماس بگیرید.