سالانه حدود ۳۰۰ میلیون هارد دیسک تولید می‌شود. اما همه آنها به یک اندازه عمر نمی‌کنند. برخی از هارد دیسک‌ها تنها پس از چند ماه استفاده با مشکلات جدی مواجه می‌شوند، در حالی که برخی دیگر توسط بدافزارها و برنامه‌های نرم افزاری معیوب، خراب می‌شوند.
البته این واقعیت نیز وجود دارد که همه کاربران با دقت و مسئولانه از هارد دیسک‌هایشان استفاده نمی‌کنند که این‌کار احتمال خرابی هارد و از دست دادن اطلاعات را افزایش می‌دهد. پس جای تعجب نیست که بازیابی اطلاعات هارد دیسک موضوعی است که معمولاً در بین کاربران ویندوز، mac OS و لینوکس مورد بحث قرار میگیرد.
پر تکرارترین سوالاتی که از وب جمع‌آوری کردیم را بخوانید:
۱. چگونه اطلاعاتم را از هارد دیسک خراب بازیابی کنم؟
۲. من برای دسترسی به درایو خارجی My Passport WD 1 TB مشکلات زیادی دارم، لطفاً در بازیابی اطلاعات کمکم کنید.
۳. وقتی دو هارد اکسترنال همزمان به کامپیوترم وصل بودند، به طرز احمقانه‌ای هارد دیسک اشتباه را فرمت کردم… نمیدونم با استفاده از کدوم نرم‌افزار بازیابی اطلاعات دیتاهای از دست رفته رو برگردونم!
«باید بگیم که خیلی نگران نباشید؛ بازیابی اطلاعات هارد معمولا با صرف زمان و مطالعه کافی می‌تواند توسط خودتون صورت بگیرد.»
ما از کلمه‌ی «معمولا» استفاده می‌کنیم چون انواع مختلفی از مشکلات هارد دیسک وجود دارد که باعث از بین رفتن اطلاعات می‌شود، و همه آنها را نمی‌توان در خانه حل کرد. به همین دلیل همیشه باید قبل از هر اقدامی دلیل بروز مشکل و هارد دیسک را بررسی کنیم تا روند بازیابی اطلاعات نتیجه مثبتی داشته باشد. در غیر این صورت از خدمات حرفه‌ای بازیابی اطلاعات هارد استفاده کنید.
تشخیص مشکلات هارد دیسک
به طور کلی، مشکلات هارد دیسک را باید به دو دسته کلی تقسیم کرد:
? آسیب منطقی هارد:
مسائل مربوط به هارد دیسک که در این دسته قرار می‌گیرند به نرم افزار و نحوه ذخیره و بازیابی اطلاعات در سیستم فایل مربوط می‌شوند. این باگ‌ها ممکن است به دلیل اشکال در سیستم عامل، مشکلات درایور، بدافزار، فرمت مجدد، قطع برق و دلایل دیگر رخ دهد.
هارد دیسکی که از نظر منطقی آسیب دیده باشد همچنان کار می‌کند، اما داده‌های ذخیره شده در آن ممکن است قابل دسترسی نباشند. در بیشتر موارد، می‌توانید اطلاعات ذخیره شده روی هارد دیسکی که به طور منطقی آسیب دیده است را با استفاده از نرم افزار بازیابی اطلاعات بازیابی کنید.
? آسیب فیزیکی هارد:
از طرفی دیگر مشکلاتی که ناشی از آسیب فیزیکی هارد دیسک باشند کار را سخت‌تر می‌کنند. مسائلی مثل خراش‌های بشقاب، سرهای مرده یا پاره شده، گیرکردن موتور، اتصال سیم‌ها و سایر مشکلات باعث اختلال جدی در عملکرد هارد می‌شوند.
این مشکلات اغلب از طریق صداها و نویزها هشدار می‌دهند. در این مواقع حتما باید قبل از استفاده از نرم‌افزار بازیابی اطلاعات هارد دیسک را برای تعمیر به متخصصان بسپاریم.
سوالات مهمی که برای تشخیص آسیب فیزیکی یا منطقی هارد باید بهشون پاسخ بدیم؟
⚠️ ۱. آیا هارد روشن می‌شود؟
بله = احتمال بالای آسیب منطقی
خیر = آسیب فیزیکی
⚠️ ۲. آیا هارد صداهای عجیبی تولید می‌کند؟
بله = آسیب فیزیکی
خیر = احتمال بالای آسیب منطقی
⚠️ ۳. آیا سیستم عامل شما هارد دیسک را می‌شناسد؟
بله = آسیب منطقی
خیر = احتمال بالای آسیب فیزیکی
⚠️ ۴. آیا می‌توانید حداقل به برخی از فایل‌های ذخیره شده روی هارد دسترسی داشته باشید؟
بله = آسیب منطقی
خیر = احتمال بالای آسیب فیزیکی
⚠️ ۵. آیا سیستم عامل شما ظرفیت مناسب را تشخیص می‌دهد؟
بله = در این حالت احتمال آسیب فیزیکی بعید است
خیر = احتمال بالای آسیب منطقی
❗️ نتیجه برررسی خانگی: تشخیص آسیب فیزیکی
اگر پس از بررسی‌های اولیه احتمال هرگونه آسیب فیزیکی را پیش‌بینی کردید. تنها انتخاب درست پیش‌رو ارسال هارد به یک مرکز معتبر بازیابی اطلاعات برای بررسی تخصصی و تعمیر فیزیکی هارد دیسک‌تان است. در غیر این صورت شما فقط وضعیت را از بد به بدتر تبدیل خواهید کرد!
✅ نتیجه برررسی خانگی: تشخیص آسیب منطقی
اگر تشخیص دادید که با آسیب منطقی روبرو هستید، با مطالعه و صرف وقت کافی ممکن است که بتوانید اطلاعات خود را با استفاده از نرم‌افزارهای بازیابی اطلاعات برگردانید. در ادامه‌ی این مقاله، دستورالعمل‌های گام به گامی برای بازیابی اطلاعات از دست رفته با استفاده از نرم افزارهای مناسب برای ویندوز، macOS و لینوکس را توضیح می‌دیم.
بازیابی اطلاعات از هارد دیسک با نرم افزار DYI
وقتی صحبت از بازیابی دیتای هارد دیسک‌های فرمت شده و فایل‌های فردی که به طور تصادفی پاک شده‌اند باشد، نرم افزار بازیابی هارد بهترین گزینه است. اما قبل از اینکه نحوه بازیابی اطلاعات هارد دیسک با آن را توضیح دهیم، بیایید به‌طور خلاصه در مورد قابلیت‌های آن صحبت کنیم.
در طول فرایند بازیابی اطلاعات، نرم‌افزار بازیابی اطلاعات درایو را اسکن می‌کند و به دنبال قطعاتی از داده‌هایی است که می‌توانند حذف شوند. سپس داده‌های نجات‌یافته را در قالبی قابل خواندن به هم برمی‌گرداند.
انواع هارد دیسک
| هارد دیسک‌های داخلی: (SATA، PCIe، M.2، U.2، mSATA، SATA Express، SCSI، SAS) |
هارد اکسترنال: (USB 2.0، USB 3.0، USB-C، eSATA، FireWire، Thunderbolt) |
هارد دیسک‌های لپ‌تاپ: (M.2 یا ۲.۵ اینچی SATA و SSD که توسط Dell، Asus و سایر برندهای لپ‌تاپ) |
هنچنین تولید کنندگان هارد دیسک عبارتند از:
| وسترن دیجیتال | سیگیت | توشیبا | سامسونگ |
«راهکارهای زیادی برای بازیابی نرم‌افزاری هارد دیسک وجود دارد که کاربران می‌توانند از بین آنها یکی را انتخاب کنند. اما شما باید راه حل قابل اعتمادی را انتخاب کنید که روی سیستم عامل‌تان قابل اجرا باشد و همزمان از تمام فرمت‌های فایلی که برای بازیابی نیاز دارید پشتیبانی کند.»
?️ما در این مقاله Disk Drill را به عنوان بهترین انتخاب برای ویندوز و مک و نرم‌افزار PhotoRec را به عنوان یک راه حل قابل اعتماد برای لینوکس انتخاب کردیم.
۳ نکته مهم برای افزایش شانس موفقیت در بازیابی اطلاعات:
۱. همیشه دیتایتان را در یک دستگاه ذخیره‌سازی متفاوت از دستگاهی که فایل‌های شما در آن ذخیره شده‌اند، بازیابی کنید.
۲. تا زمانی که بازیابی فایل‌های خود را کامل نکرده‌اید، از عملیاتی چون انتقال داده‌های غیر ضروری خودداری کنید.
۳. از یک نرم افزار بازیابی هارد دیسک معتبر استفاده کنید.
نحوه بازیابی اطلاعات هارد دیسک در ویندوز
اگر از یک نرم‌افزار بازیابی اطلاعات DIY توانمند مجهز باشید بازگردانی اطلاعات نباید کار مشکلی باشد، حتی ممکن است از تعداد فایل‌هایی که طی این روند بازیابی کردید شگفت‌زده هم بشید. حالا بیاید نگاه دقیق‌تری به نحوهی بازیابی اطلاعات از هارد دیسک در سیستم عامل ویندوز بندازیم…
Install Disk Drill Data Recovery برای ویندوز:
مرحله اول: دانلود و نصب
ابتدا Disk Drill را برای ویندوز دانلود کرده و بر روی کامپیوتر خود نصب کنید. حتما دقت کنید که Disk Drill را روی درایو متفاوتی نسبت به درایوی که می‌خواهید
اطلاعاتش را بازیابی کنید، نصب کنید.
مرحله دوم: راه‌اندازی و شروع اسکن
پس از نصب Disk Drill می‌توانید آن را راه‌اندازی کنید. در این مرحله همچون مرحله اول اجازه دسترسی به دستگاه‌های ذخیره‌سازی در سطح سیستم فایل را به نرم‌ازفار بدهید. هنگامی که پنجره اصلی ظاهر شد، باید لیستی از دستگاه‌های ذخیره‌سازی خود مشاهده کنید و هارد دیسک شما باید در میان آنها قرار گیرد. آن را انتخاب و برای شروع اسکن روی جستجوی داده‌های از دست رفته کلیک کنید.
مرحله سوم: شروع بازیابی اطلاعات
فایل‌های خود را انتخاب کنید و به Disk Drill کمی زمان بدهید تا فایل‌های از دست رفته را پیدا کند و سپس از فیلترهای موجود در قسمت سمت چپ برای یافتن فایل‌هایی که می‌خواهید بازیابی شود، استفاده کنید. می‌توانید ماوس خود را روی هر فایلی ببرید و روی دکمه Preview this item کلیک کنید تا فایل را قبل از بازیابی ببینید. برای انتخاب فایل‌ها جهت بازیابی، روی کادر کوچک کناری کلیک کنید. بعد از اتمام بررسی و انتخاب فایل‌های مورد نظر، روی دکمه بازیابی کلیک کنید. در این مرحله Disk Drill به شما کمک می‌کند تا یک درایو بازیابی مناسب انتخاب کنید و بعد از مدتی فایل‌های از دست رفته بازیابی خواهند شد.
نحوه بازیابی فایل‌ها از هارد دیسک در مک
اگرچه مک‌ها بر پایه‌ای کاملاً متفاوت از همتایان مبتنی بر ویندوز خود ساخته شده‌اند، اما می‌توانید از بسیاری از تکنیک‌های بازیابی اطلاعات مشابه برای بازگرداندن فایل‌های از دست رفته، از جمله برنامه‌های نرم‌افزاری بازیابی اطلاعات به سبک DIY مانند Disk Drill استفاده کنید. پس بدون هیچ مقدمه‌ای، به نحوه دریافت اطلاعات از هارد دیسک در Mac می‌پردازیم.
مرحله اول: دانلود و نصب
با وجود طراحی متفاوت، نسخه Mac Disk Drill وجه اشتراک زیادی با نسخه ویندوزی خود دارد. شما می‌توانید آن را به راحتی مثل هر برنامه دیگری بر روی مک نصب کنید، اما باید به آن دسترسی کامل به دیسک بدهید تا به دستگاه‌های ذخیره‌سازی خود برای اهداف بازیابی اطلاعات دسترسی داشته باشد.
مرحله دوم: راه‌اندازی و شروع اسکن
اکنون می‌توانید Disk Drill را راه‌اندازی کنید و با کلیک کردن روی دکمه جستجوی داده‌های از دست رفته در کنار هارد دیسک، اسکن را شروع کنید. روند بازیابی از ابتدا تا انتها کاملاً خودکار است، پس در این مرحله می‌توانید با خیال راحت یک لیوان چای بنوشید.
مرحله سوم: شروع بازیابی اطلاعات
تنها پس از چند دقیقه، باید تمام فایل‌های قابل بازیابی لیست شده در پنجره اصلی را مشاهده کنید. با کلیک کردن روی نماد چشم کوچک، اینجا هم مثل ویندوز می‌توانید پیش نمایش هر فایل را ببینید یا از فیلترهای نتایج اسکن در نوار ابزار برای محدود کردن نتایج جستجو استفاده کنید. روی کادر کنار هر فایلی که می‌خواهید حذف کنید کلیک کنید و با کلیک کردن روی دکمه Recover در گوشه سمت راست پایین، فرآیند بازیابی را شروع کنید.
مطمئن شوید که فایل‌های حذف شده را به درایوی متفاوت از درایوی که در ابتدا در آن قرار داشتند بازیابی می‌کنید.
نحوه بازیابی اطلاعات از هارد دیسک در لینوکس
درسته که کاربران لینوکس نمی‌توانند از میان فهرست طولانی نرم‌افزارهای بازیابی اطلاعاتی که پیش‌تر به معرفی آنها پرداختیم یکی را انتخاب کنند، اما این دلیلی برای نداشتن گزینه‌های فوق‌العاده نیست!
برای مثال، PhotoRec یک راه حل قدرتمند برای بازیابی اطلاعات است که تقریباً روی هر توزیع لینوکس قابل اجراست و توانایی بازیابی صدها فرمت فایل را از همه سیستم‌های فایل لینوکس، ویندوز و macOS که معمولاً مورد استفاده قرار می‌گیرند را دارد.
ما در ادامه نحوه بازیابی اطلاعات از HDD با استفاده از PhotoRec در لینوکس رو شرح دادیم.
مرحله اول: دانلود و نصب
از آنجایی که PhotoRec یک برنامه محبوب بازیابی اطلاعات است، باید بتوانید آن را در مخازن توزیع خود پیدا کنید (PhotoRec بخشی از Testdisk است، بنابراین آن را نیز جستجو کنید). اگر نبود این نرم‌افزار رو از یک سایت معتبر دانلود کنید.
مرحله دوم: راه‌اندازی و شروع اسکن
می‌توانید PhotoRec را از ترمینال مورد علاقه خود با استفاده از دستور زیر راه اندازی کنید: حالا نوبت شروع فرآیند بازیابی است. با استفاده از کلیدهای جهت‌دار، درایوی را که می‌خواهید بازیابی کنید انتخاب و گزینه Proceed را بزنید. در مرحله بعد، اگر مطمئن نیستید فایل‌های شما در کدام پارتیشن هستن، یک پارتیشن خاص یا کل درایو را انتخاب کنید. PhotoRec از شما می‌خواهد که نوع سیستم فایلی که فایل‌های شما در آن ذخیره شده‌اند را مشخص کنید. در نهایت، جایی را که می‌خواهید فایل‌های بازیابی شده ذخیره شوند، انتخاب و برای تایید، کلید C را در صفحه کلید خود بزنید. متأسفانه PhotoRec همیشه تمام فایل‌های پاک شده‌ای را که پیدا کند، بازیابی می‌کند و هیچ راهی برای بازیابی فایل‌های خاص وجود ندارد.
بازیابی فایل‌های پاک شده از هارد دیسک بدون نرم افزار
نرم افزار بازیابی هارد تنها راه برای بازیابی فایل‌های پاک شده برای همیشه است، اما همه فایل‌های غیرقابل دسترس یا به طور تصادفی حذف شده لزوما برای همیشه پاک نمی‌شوند. در اینجا سه راه حل وجود دارد که می‌توانید به جای استفاده از نرم افزارهای کاربردی مانند Disk Drill یا PhotoRec آنها را امتحان کنید.
راه حل اول: سطل بازیافت/سطل زباله
Windows، macOS و اکثر توزیع‌های لینوکس دارای یک پوشه مخصوص برای فایل‌های حذف شده هستند که به نام Recycle Bin در ویندوز و Trash در macOS و Linux می‌شناسیمشون. فایل‌های حذف شده به عنوان یک اقدام پیشگیرانه در برابر حذف تصادفی فایل به این پوشه منتقل می‌شوند و برای مدت معینی یا تا زمانی که پوشه به صورت دستی خالی شود در پوشه باقی می‌مانند.
توصیه می‌کنیم هر بار که به طور تصادفی یک فایل مهم را حذف می‌کنید، سطل بازیافت/سطل زباله را بررسی کنید زیرا این کار فقط چند ثانیه طول می‌کشد. با این حال، انتظار نداشته باشید که سطل زباله/سطل زباله حاوی فایل‌هایی باشد که روی هارد دیسک‌های خارجی یا دیسک‌های فرمت شده قرار داشته‌اند.
راه حل دوم: تعمیر هارد دیسک
اگر با خرابی هارد دیسک، بدسکتورها و خطاهای داخلی مواجه شدید که دسترسی به فایل‌های خاص عملا غیر ممکن کردند، باید سعی کنید با استفاده از ابزار تعمیر هارد دیسک که همراه سیستم عامل خود قرار داده شده، هارد دیسک را تعمیر کنید.
برای سیستم عامل ویندوز:
ابزار تعمیر هارد دیسک در ویندوز CHKDSK است و می‌توانید با وارد کردن دستور زیر در Command Prompt به آن بگویید که هارد دیسک را برایتان اسکن کند
chkdsk /r c: (به جای «c:» حرف اختصاص داده شده به هارد دیسکی که می خواهید تعمیر کنید قرار بدید).
برای سیستم عامل مک – Mac OS:
برنامه Apple’s Disk Utility دارای قابلیتی به نام First Aid است و می‌توانید با چند کلیک ساده از آن برای تعمیر دستگاه ذخیره‌سازی استفاده کنید. First Aid بررسی‌های مختلف نقشه پارتیشن را انجام می‌دهد و به طور خودکار سعی می‌کند هرگونه فساد یا آسیب منطقی را که با آن مواجه می‌شود، ترمیم کند.
برای سیستم عامل لینوکس:
fsck مخفف بررسی سازگاری سیستم فایل، یک ابزار مفید برای رفع خطاهای سیستم فایل است و برای همه کاربران لینوکس در دسترس است. از آنجا که هر توزیع لینوکس کمی متفاوت است، ممکن است لازم باشد هنگام دنبال کردن یک آموزش آنلاین در مورد نحوه استفاده از fsck خودتان موارد لازم را تطبیق بدید.
راه حل سوم: تهیه مداوم نسخه پشتیبان
اگر یک نسخه پشتیبان به‌روز داشته باشید، همیشه می‌توانید تمام اطلاعات از دست رفته را بازیابی کنید. پشتیبان‌گیری‌ها نه تنها قابل اعتماد هستند، بلکه در زمان نیز صرفه‌جویی می‌کنند چون در این صورت نیازی به دانلود، نصب و آشنایی با نرم‌افزارهای بازیابی ندارید.
راه‌های مختلفی برای تهیه نسخه پشتیبان از داده ها وجود دارد، از جمله پشتیبان‌گیری دستی، پشتیبان‌گیری خودکار، و پشتیبان‌گیری آنلاین. هر کدام از این راه حل‌ها مزایا و معایب خاصی دارند، اما همه‌ی آنها به شما امکان می‌دهند فایل‌ای حذف شده و از دست رفته را به راحتی بازیابی کنید.
اگر نسخه پشتیبان ندارید، همین حالا دست بکار بشید و یک استراتژی پشتیبان‌گیری از دیتاها بریزید تا حداقل در آینده از دست دادن داده‌ها جلوگیری کنید.
بازیابی اطلاعات از دست رفته به کمک مرکز تخصصی بازیابی اطلاعات
همانطور که قبل‌تر در این مقاله توضیح دادیم، هرگز نباید سعی کنید آسیب فیزیکی هارد دیسک را در خانه برطرف کنید، مگر اینکه واقعاً بدانید که چه کاری انجام می‌دهید و ابزار مناسب برای این کار را داشته باشید. تقریباً در همه موارد، بهتر است هارد دیسک را به یک مرکز بازیابی اطلاعات ارسال کنید و از متخصصان مجربی که در اتاق‌های مجهز کار می‌کنند بخواهید مشکل هاردتان را برطرف کنند.
نتیجه‌گیری و سخن پایانی:
خوشحالیم که تا پایان این مقاله همراه ما بودید، حالا اطلاعات کافی درباره‌ی نحوهی تشخیص مشکلات هارد دیسک‌ها و راه‌های بازیابی اطلاعات دارید، امیدواریم به این زودی‌ها دیگه اطلاعات‌تون رو از دست ندید تا استرس و هزینه‌ای بهتون تحمیل نشه.
یادتون باشه در صورتی که توانایی بازیابی اطلاعات رو ندارید یا هاردتون دچار مشکل فیزیکی یا لاجیکالی پیچیده‌ای شده حتما از مراکز تخصصی بازیابی اطلاعات کمک بگیرید. ایران هارد با سابقه‌ی طولانی و موفق در این زمینه و همچنین بهره‌مندی از متخصصان مجرب و ابزارهای روز دنیا می‌تونه بهترین انتخاب برای بازگرداندن ایمن و دقیق اطلاعات‌تون باشه، پس با ما تماس بگیرید.