هاردم صدا میده: انواع صدای غیرعادی هارد و بررسی علت صدای هارد SSD و HDD

صدای غیرعادی هارد یکی از مشکلات رایج در کامپیوترها و دستگاه‌های ذخیره‌سازی است که می‌تواند نشانه‌ای از خرابی یا نقص فنی در هارد دیسک باشد. این نوع صداها معمولاً نادیده گرفته می‌شوند، اما اگر به موقع توجه نشود، می‌توانند به از دست رفتن داده‌ها و مشکلات جدی‌تری منجر شوند. هارد دیسک‌ها به عنوان یکی از اجزای حیاتی در سیستم‌های کامپیوتری شناخته می‌شوند و در صورت بروز هرگونه صدای غیرعادی، نیاز به بررسی دقیق دارند. در این مقاله به بررسی انواع صداهای غیرعادی هارد، علل احتمالی آنها و راه‌های مقابله با این مشکل پرداخته خواهد شد.

صدای هارد نو

صدای هارد سالم و عادی معمولاً بسیار کم‌صدا و بدون مشکل است. هاردهای نو و سالم معمولاً هیچ صدای غیرعادی و هشداردهنده‌ای تولید نمی‌کنند. در زیر به نوع صدای عادی هارد اشاره می‌کنم که به طور معمول از یک هارد سالم شنیده می‌شود:

۱. صدای چرخش نرم (Whirring sound)

وقتی هارد دیسک سالم شروع به کار می‌کند، معمولاً صدای بسیار ملایم و نرمی از چرخش دیسک‌ها شنیده می‌شود. این صدا نشان‌دهنده چرخش عادی دیسک‌های مغناطیسی است که اطلاعات روی آن ذخیره می‌شوند. این صدای نرم و یکنواخت معمولاً کم‌صدا و بدون تداخل است و فقط در صورتی شنیده می‌شود که گوش‌تان به طور خاص به آن توجه کنید.

۲. صدای ضربه‌زن ملایم (Soft clicking sound)

در هارد دیسک‌های سالم، ممکن است صدای ملایمی از کلیک کردن هد شنیده شود، اما این صدا نباید به صورت تکراری یا با شدت زیاد باشد. این صدای کلیک معمولاً زمانی به گوش می‌رسد که هد هارد به موقعیت‌های مختلف برای خواندن و نوشتن داده‌ها حرکت می‌کند. این نوع صدا در هاردهای سالم معمولاً بی‌خطر است و طبیعی محسوب می‌شود.

۳. صدای فن (Fan noise)

در برخی از سیستم‌ها، هارد دیسک ممکن است با فن خنک‌کننده همکار باشد. این فن معمولاً صدای خاص خود را تولید می‌کند، اما این صدا به طور کلی باید یکنواخت و نرم باشد. در هارد دیسک‌های سالم، این نوع صدای فن باید کم‌صدا و بدون نوسانات غیرعادی باشد.

۴. صدای بدون سر و صدا (Silent operation)

در بسیاری از هارد دیسک‌های نو، به خصوص هاردهای SSD (درایو حالت جامد)، صدا تولید نمی‌شود. این نوع هاردها به دلیل نداشتن قسمت‌های متحرک مانند دیسک‌ها یا هدها، هیچ صدای مکانیکی ایجاد نمی‌کنند و عملکرد آنها به طور کامل بی‌صداست.

اگر هارد شما هیچ صدای غیرعادی نمی‌دهد و تنها صداهایی که می‌شنوید صدای نرم و یکنواخت چرخش دیسک یا صدای کلیک ملایم است، نشان‌دهنده سالم بودن هارد و عملکرد صحیح آن است. این صداها معمولاً در هاردهای سالم به طور طبیعی وجود دارند و نیاز به نگرانی ندارند.

صدای هارد خراب چطوریه؟ انواع صدای غیرعادی هارد 

هارد دیسک‌ها به طور معمول صدای خاصی هنگام کار کردن تولید می‌کنند. اما زمانی که صداهای غیرعادی به گوش برسد، ممکن است نشان‌دهنده یک مشکل جدی باشد. انواع این صداها عبارتند از:

۱. صدای کلیک کردن (Clicking Noise)

این یکی از رایج‌ترین صداهایی است که کاربران هنگام خرابی هارد می‌شنوند. صدای کلیک معمولاً به دلیل آسیب به هد هارد دیسک ایجاد می‌شود. هد هارد مسئول خواندن و نوشتن اطلاعات روی دیسک‌های مغناطیسی است و در صورت آسیب دیدن، می‌تواند باعث تولید این صدای تکراری شود. این صدا معمولاً نشان‌دهنده مشکل جدی در هارد دیسک است و نیاز به بررسی فوری دارد.

۲. صدای خرت خرت (Grinding Noise)

صدای خرت خرت به دلیل اصطکاک بین قطعات داخلی هارد مانند هد و دیسک ایجاد می‌شود. این صدا می‌تواند به دلیل آسیب مکانیکی به بخش‌های متحرک هارد دیسک، مانند موتور یا بازوهای هد، باشد. اگر این صدا شنیده شود، معمولاً نشان‌دهنده خرابی‌های مکانیکی است که می‌تواند باعث از دست رفتن دائمی داده‌ها شود.

۳. صدای وز وز (Whirring Noise)

صدای وز وز به طور معمول به دلیل مشکلات در موتور هارد یا سرعت چرخش دیسک ایجاد می‌شود. اگر موتور نتواند دیسک را به سرعت مناسب بچرخاند، ممکن است این صدا تولید شود. این نوع صدا می‌تواند ناشی از نقص در برق‌رسانی یا مشکلات مکانیکی در قسمت موتور باشد.

۴. صدای بوق ممتد (Beeping Noise)

صدای بوق ممتد اغلب به دلیل مشکلات الکتریکی یا اختلال در اتصالات هارد ایجاد می‌شود. اگر هارد به درستی تغذیه نشود یا اتصال آن به درستی برقرار نباشد، ممکن است این نوع صدا شنیده شود. این نوع خرابی ممکن است نیاز به بررسی دقیق‌تر اتصالات و منابع تغذیه داشته باشد.

۵. صدای تیک تیک (Ticking Noise)

گاهی اوقات هارد دیسک ممکن است صدای تیک تیک تکراری تولید کند که این نیز یکی از نشانه‌های خرابی هد یا مشکلات مکانیکی در هارد است. این صدا معمولاً به دلیل مشکل در حرکت بازوی هد یا برخورد آن با سطح دیسک‌ها است.

علل صدای غیرعادی هارد

وجود صدای غیرعادی در هارد دیسک معمولاً ناشی از یکی از علل زیر است:

دلیل صدای غیرعادی هارد چیست؟ خرابی مکانیکی

هارد دیسک‌های HDD دارای بخش‌های مکانیکی مختلفی هستند که در صورت خرابی، ممکن است باعث ایجاد صدای غیرعادی شوند. ابتدا اجازه بدید برایتان توضیح بدهم اصلا چرا هارد صدا می دهد؟

به صدا افتادن هارد یکی از علائم نشان دهنده این موضوع است که هارد شما کم کم عمر مفید خود را بدلیل استفاده از منبع تغذیه ضعیف، رفتار نامناسب، استفاده بیش از حد آن، دارد به پایان خود نزدیک می‌شود و با تولید صدا های غیر معمولی مانند: کلیک، نیوز، تق‌تق و… به ما هشدار می‌دهد که هر لحظه ممکن است هارد دیگر بالا نیاید و توسط سیستم شناسایی نشود.

البته اصلی‌ترین علتی که باعث می‌شود هارد به صدا بیفتد ضربه خوردن هارد و آسیب دیدگی هِد می‌باشد. به همین علت توصیه می کنیم مطلب نگهداری درست از هارد دیسک را مطالعه کنید.

داغ شدن بیش از حد

داغ شدن هارد می‌تواند باعث بروز مشکلاتی در موتور یا دیگر اجزای داخلی شود که صدای غیرطبیعی تولید می‌کند.

مشکلات الکتریکی علت صدای غیرعادی هارد

نوسانات در ولتاژ یا مشکلات در مدارهای داخلی هارد می‌توانند باعث صدای غیرعادی شوند.

خب حالا که دلایل مختلف تولید شدن صدا از هارد را فهمیدیم، بیایم باهم صدای تق تق هارد که به علت برخورد هد هارد با پلاتر تولید می‌شود که ممکن است بر اثر دلایل مختلفی این مشکل به وجود بیاید را باهم بررسی کنیم. به طور کلی به صدا افتادن  هارد دو مشکل بزرگ را برای شما به وجود می‌آورد یکی اینکه هارد می سوزد و دیگری اینکه اطلاعاتان ازبین می‌رود.

هارددیسکِ معیوب ممکن است صدای خرت خرت بدهد و این به دلیل کالیبراسیون حرارتی است. هارد در پاسخ به افزایش دمای بدنه این واکنش را از خود نشان می دهد و باعث تنظیم مجدد موقعیت هارد می شود.

دلیل دیگر صدا دادن هارد ممکن است به علت استفاده از یک منبع تغذیه نامناسب و ناپایدار باشد، وقتی که هد روی ناحیه ای از هارددیسک قرار می گیرد الکترونیک های HDD دوباره ریستارت می شوند.

به طور معمول وقتی که هد در یک موقعیت اشتباه قرار می گیرد قادر به دریافت سیگنال نیست، در این حالت در هارد شما صدای خرت خرت کردن، کلیک کردن و یا هر صدای غیر معمول دیگری ایجاد می شود.

همچنین زمانی که فرآیند لود کردن فریم‌ویر با شکست مواجه می شود صدای کلیک کردن یا خرت خرت کردن ایجاد می شود و سیستم هنگ می کند و به پردازنده قادر نمی‌باشد عملیات هارد را کنترل کند. در همه این موارد ابتدا باید علت صدا دادن هارد تشخیص داده شود و بعد یک استراتژی کاربردی و موفق برای ریکاوری و بازیابی موفق اطلاعات از روی هارد خراب انتخاب شود.

علت صدای هارد SSD

هاردهای SSD (درایو حالت جامد) برخلاف هاردهای مکانیکی (HDD) هیچ بخش متحرکی مانند دیسک یا هد ندارند، بنابراین به طور معمول هیچ صدای مکانیکی تولید نمی‌کنند. اگر از هارد SSD خود صدای غیرعادی شنیدید، احتمالاً این صدا از سایر اجزای سیستم می‌آید و نه خود هارد. در اینجا به برخی از دلایل احتمالی صدای ناشی از هارد SSD اشاره می‌کنیم:

۱. صدای فن (Fan Noise)

بیشتر سیستم‌ها برای خنک کردن قطعات خود از فن استفاده می‌کنند. این فن‌ها ممکن است نزدیک به هارد SSD قرار داشته باشند و صدای فن به اشتباه به عنوان صدای هارد SSD شنیده شود. این صدا معمولاً به دلیل گردش هوا و خنک شدن قطعات در حال کار به وجود می‌آید.

۲. صدای نویز الکتریکی (Electrical Noise)

در برخی از موارد، هارد SSD ممکن است صدای نویز الکتریکی یا صدای “وز وز” تولید کند که ناشی از فعالیت مدارهای داخلی و پردازش داده‌ها است. این صداها معمولاً بسیار ضعیف هستند و ممکن است به طور معمول از نظر انسان غیرقابل شنیدن باشند، اما در برخی شرایط خاص یا به علت مشکلات الکتریکی، ممکن است کمی شنیده شوند.

۳. فعالیت پردازشگر سیستم (System Processor Activity)

در هنگام بارگذاری داده‌ها یا پردازش اطلاعات توسط پردازنده سیستم (CPU)، فعالیت‌های زیادی در حافظه و SSD صورت می‌گیرد. این فعالیت‌ها می‌توانند باعث تولید نویزهایی شوند که به اشتباه به صدای هارد SSD نسبت داده شوند. این نویزها بیشتر به دلیل فعالیت پردازشگر یا کارت گرافیک ایجاد می‌شوند.

۴. اتصالات ضعیف یا خراب

اگر کابل‌های اتصال SSD به مادربرد یا منبع تغذیه به درستی وصل نشده باشند یا دچار مشکل شوند، ممکن است نویزهایی از اتصالات ضعیف یا کوتاه‌مدت بروز کند. این مشکل معمولاً به دلیل کابل یا کانکتورهایی است که به درستی در جای خود قرار نگرفته‌اند.

۵. مشکلات با منابع تغذیه

اگر تأمین برق هارد SSD به درستی انجام نشود یا منبع تغذیه دچار مشکل باشد، ممکن است در برخی موارد، نویزهایی مانند “بوق” یا “وز وز” از منبع تغذیه به گوش برسد که از نظر ظاهری به نظر می‌رسد که از هارد SSD می‌آید.

هارد SSD به خودی خود نباید صدای مکانیکی یا غیرطبیعی تولید کند، زیرا هیچ قسمت متحرکی ندارد. اگر از SSD صدای غیرعادی می‌شنوید، بیشتر احتمال دارد که این صدا مربوط به اجزای دیگر سیستم (مانند فن‌ها، مدارهای الکتریکی یا مشکلات اتصالات) باشد. در صورتی که صدای SSD به همراه کاهش عملکرد یا مشکلات دیگر مشاهده شد، ممکن است نشانه‌ای از مشکل داخلی یا ناپایداری در سیستم باشد که نیاز به بررسی دقیق‌تر دارد.

نحوه رفع صدای غیرعادی هارد

صدای غیرعادی هارد می‌تواند یکی از نشانه‌های آسیب دیدگی یا نقص در عملکرد هارد دیسک باشد. در صورتی که صدای خرت خرت، ضربه‌ای یا وز وز از هارد شنیده شود، باید بلافاصله اقداماتی انجام شود تا از بروز خرابی‌های بیشتر جلوگیری کرده و امنیت داده‌ها تضمین شود. در ادامه، به طور دقیق‌تر به راهکارهایی که می‌توان برای مهار و برطرف کردن صدای غیرعادی هارد انجام داد، می‌پردازیم:

اطمینان از تأمین برق کافی

اولین قدم برای حل مشکل صدای غیرعادی هارد این است که اطمینان حاصل کنید که منبع تغذیه به اندازه کافی برق به هارد دیسک می‌رساند. هارد دیسک‌ها به ولتاژ و جریان ثابت و معینی نیاز دارند. در صورتی که ولتاژ یا جریان به درستی تأمین نشود، هارد ممکن است با مشکلاتی مانند صدای غیرعادی یا عملکرد ضعیف مواجه شود.

راهکار:

• از کابل‌ها و اتصالات با کیفیت بالا استفاده کنید.
• بررسی کنید که منبع تغذیه سیستم قادر به تأمین برق کافی برای تمام قطعات، از جمله هارد دیسک، باشد.

رفع صدای غیرعادی هارد با بررسی دمای هارد

داغ شدن بیش از حد هارد دیسک می‌تواند باعث بروز مشکلات مکانیکی و ایجاد صدای غیرعادی شود. هارد دیسک‌ها به‌طور معمول دارای سیستم‌های خنک‌کننده داخلی هستند، اما در شرایطی که محیط کاری سیستم داغ باشد یا جریان هوای کافی وجود نداشته باشد، دمای هارد بالا می‌رود و این ممکن است موجب آسیب به قطعات داخلی شود.

راهکار:

• از نرم‌افزارهای مانیتورینگ برای بررسی دمای هارد استفاده کنید.
• اطمینان حاصل کنید که فن‌ها و سیستم‌های خنک‌کننده در حالت خوبی هستند.
• اگر هارد بیش از حد داغ می‌شود، آن را در محلی با تهویه مناسب قرار دهید.

بررسی دقیق برد هارد

برد هارد، که شامل مدارهای الکترونیکی و قطعات حساس است، باید دقیقاً بررسی شود. مشکلات الکتریکی مانند اتصالی‌ها یا نوسانات جریان می‌تواند منجر به عملکرد نادرست هارد و تولید صدای غیرعادی شود.

راهکار:

• بررسی فیزیکی برد هارد دیسک و جستجو برای هرگونه آسیب یا نشانه‌ای از سوختگی یا اتصالی.
• در صورت نیاز، از خدمات متخصص برای بررسی دقیق برد استفاده کنید.

تعویض برد هارد به منظور رفع صدای غیرعادی هارد

اگر برد هارد دچار خرابی شده باشد، ممکن است باعث ایجاد صدای غیرعادی و مشکلات دیگر شود. در چنین شرایطی، تعویض برد هارد می‌تواند یک راه حل مؤثر باشد.

راهکار:

در صورتی که مشکلی در برد هارد مشاهده شد، می‌توان اقدام به تعویض آن کرد. این کار باید توسط متخصصان انجام شود تا از آسیب بیشتر جلوگیری شود.

انتقال دادن محتوای ROM

ROM (Read-Only Memory) هارد دیسک، که شامل اطلاعات حیاتی مانند تنظیمات و کدهای راه‌اندازی است، ممکن است در صورت آسیب دیدن دچار مشکل شود. یکی از روش‌های حل این مشکل، انتقال اطلاعات ROM از یک هارد سالم به هارد آسیب‌دیده است.

راهکار:

• با کمک متخصصان، اطلاعات ROM هارد آسیب‌دیده را به هاردی سالم منتقل کنید.
• این پروسه معمولاً نیازمند دقت بالایی است و باید توسط افراد با تجربه انجام شود.

 آزادسازی هد و جراحی هد برای رفع صدای غیرعادی هارد

در صورت بروز آسیب به هد هارد دیسک، که معمولاً منجر به صدای کلیک یا خرت خرت می‌شود، ممکن است نیاز به آزادسازی یا جراحی هد باشد. این پروسه به دلیل حساسیت و پیچیدگی بسیار بالاست و در بیشتر موارد به تجهیزات تخصصی و محیط‌های کنترل‌شده نیاز دارد.

راهکار:

• اگر هد هارد آسیب دیده باشد و صدای غیرعادی شنیده می‌شود، باید عملیات جراحی هد انجام شود.
• جراحی هد هارد شامل آزادسازی هد و گاهی تعویض آن می‌شود.
• باید توجه داشت که این پروسه یکی از پیچیده‌ترین روش‌ها است و هیچ ضمانتی برای موفقیت‌آمیز بودن آن وجود ندارد.

پشتیبان‌گیری از اطلاعات

همان‌طور که اشاره شد، یکی از مهم‌ترین اقداماتی که باید بلافاصله پس از شنیدن صدای غیرعادی از هارد انجام دهید، تهیه نسخه پشتیبان از اطلاعات است. در صورت آسیب دیدن هارد و عدم دسترسی به داده‌ها، بازیابی اطلاعات می‌تواند پرهزینه و زمان‌بر باشد. بنابراین، توصیه می‌شود که همیشه از اطلاعات مهم خود نسخه پشتیبان تهیه کنید.

راهکار:

• استفاده از نرم‌افزارهای پشتیبان‌گیری برای ذخیره‌سازی داده‌ها روی هاردهای خارجی یا فضای ابری.
• اگر به اطلاعات خود دسترسی دارید، فوراً اقدام به تهیه نسخه پشتیبان کنید.

جمع بندی

صدای غیرعادی هارد می‌تواند نشانه‌ای از خرابی در قسمت‌های مختلف هارد دیسک باشد. در صورتی که این صداها به طور مداوم ادامه پیدا کنند یا شدت یابند، بهتر است از اقدامات پیشگیرانه مانند پشتیبان‌گیری از داده‌ها و بررسی وضعیت هارد توسط متخصصان استفاده کرد. همچنین، در صورتی که هارد دیسک هنوز در گارانتی باشد، از خدمات تعمیر یا تعویض آن بهره‌مند شوید.